12 Δεκεμβρίου 2010: Η δεύτερη εξέγερση του Αλύκου - Ο Γιώργος Μάνος και πάλι μπροστάρης

Είκοσι χρόνια μετά την εξέγερση του Αλύκου η ιστορία έμελλε να επαναληφθεί. 

Ήταν 12 Δεκεμβρίου 1990 όταν οι κάτοικοι του ηρωικού χωριού εξεγέρθηκαν πρώτοι, από τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό, ενάντια στο τυρρανικό κομμουνιστικό καθεστώς, με αφορμή την εν ψυχρώ εκτέλεση των τέσσαρων παλικαριών (Θανάση Κώτση, Θύμιου Μάσιου, Αηδώνη Ράφτη, Βαγγέλη Μήτρου) που αποπειράθηκαν να αποδράσουν από τον "αλβανικό σοσιαλιστικό παράδεισο".

Στις 12 Δεκεμβρίου 2010 όμως, οι Αλυκιώτες πραγματοποίησαν μία άλλου είδους εξέγερση.
Ενώ πριν είκοσι χρόνια κινήθηκαν κατά της κόκκινης δικτατορίας, αυτή τη φορά εναντιώθηκαν στη δικτατορία που προσπαθούν να επιβάλλουν κάποιοι στο εσωτερικό της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας. Σε αυτούς που θεωρούν ότι η εκπροσώπηση του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού αποτελεί μονοπώλιο τους και αποκλειστικό τους δικαίωμα, εκφράζοντας συμπεριφορές κυβερνόντων από εποχές που θέλουμε να πιστεύουμε ότι έχουν πια περάσει ανεπιστρεπτί.

Είναι δεδομένο ότι όλοι επιθυμούμε την ενότητα και ότι κανείς δεν θέλει τη διχόνοια. Μία ενότητα όμως πραγματική, που να στηρίζεται στον πλουραλισμό και στις αξίες της Δημοκρατίας. Μία ενότητα που θα σέβεται την πλειοψηφία και θα έχει ως επικεφαλής, πόσο μάλλον όταν αφορά την κοινότητα μας, αυτόν που έμπρακτα θα εκπροσωπεί τα συμφέροντα μας, αναδεικνυόμενος ως ο καταλληλότερος από τη βούληση της πλειοψηφίας.

Όταν όμως η ενότητα αυτή είναι επίπλαστη και γίνεται εργαλείο στα χέρια μιας μειοψηφίας, η οποία και τη χρησιμοποιεί για να εκμεταλλεύεται τον πατριωτισμό του απλού Βορειοηπειρώτη, μη δίνοντας λόγο πουθενά και σε κανέναν, τότε φυσικά εκφυλίζεται και χάνει κάθε έννοια της.
Σε αυτήν την ψευδεπίγραφη και δικτατορική "ενότητα" αντέδρασε και σήμερα το Αλύκο, με πρωτοστάτες τους ίδιους ανθρώπους: τους συγγενείς των Μαρτύρων του 1990 αλλά και τον γιατρό Γιώργο Μάνο.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.

Αρχικά υπήρξε η αντίδραση των οικογενειών των Τεσσάρων Μαρτύρων για τον τόπο τέλεσης της Θείας Λειτουργίας και του Μνημοσύνου, οι οποίες επιθυμούσαν να πραγματοποιηθούν στον Ιερό Ναό της Αγίας Βαρβάρας πλησίον του Κοιμητηρίου όπου είναι τα δολοφονήμενα παιδιά τους. Η Θεία Λειτουργία πραγματοποίηθηκε όμως στον νέο Ιερό Ναό των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, με τη δικαιολογία ότι εντός του Ναού της Αγίας Βαρβάρας γίνονταν εργασίες συντήρησης και τους συγγενείς των Ματύρων να τον βρίσκουν κλειδωμένο!

Ύστερα από την επιμονή τους η εκκλησία τελικά άνοιξε για να τελεστεί το Μνημόσυνο κανονικά, έχοντας διαπιστώσει όλοι παράλληλα ότι δεν υπήρχε πραγματικός λόγος στο να μην γίνει εκεί.
Έπειτα ακολούθησε τρισάγιο στα μνήματα των αδικοσκοτωμένων παιδιών.

Στη συνέχεια άρχισε και η εκδήλωση που διοργάνωνε η Επαρχία Αλύκου και η ΔΕΕΕΜ Ομόνοια.

Σε αυτό το σημείο να πούμε ότι θεωρείται αυτονόητο πως οι πρώτοι που πρέπει να έχουν λόγο σε εκδηλώσεις σαν και αυτήν είναι οι συγγενείς των Μαρτύρων της Δημοκρατίας, καθώς και ένας εκπρόσωπος αυτών που πρωτοστάτησαν στην ιστορική εξέγερση.   
Αυτονόητο επίσης θεωρείται ότι όλοι οι επίσημοι φορείς και εκπρόσωποι που συμμετέχουν στις επετειακές εκδηλώσεις, οι οποίες πρέπει να στέλνουν το μήνυμα της ενότητας, δικαιούνται να πάρουν το λόγο, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ τους. Αυτή δεν είναι άλλωστε και η πεμπτουσία  της Δημοκρατίας;

Στην περίπτωση όμως αυτή βλέπουμε ότι τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Αν κάποιος φορέας διοργανώνει μία εκδήλωση, καλό θα είναι να ξέρουμε γιατί την διοργανώνει. Για να τιμήσει ένα γεγονός αποδεχόμενος τη συμμετοχή όλων των πλευρών, κάνοντας πραγματικότητα τη μαζική συμμετοχή ή για να ασκήσει τη δική του πολιτικάντικη προπαγάνδα;

Όταν λοιπόν δεν συμπεριλαμβάνονται αυτοδικαίως οι πρωταγωνιστές των ιστορικών γεγονότων στο πρόγραμμα της εκδήλωσης, τότε δεν χρειάζεται οποιαδήποτε άλλη ανάλυση, γιατί το να τους επιτρέπεις ή όχι τη συμμετοχή βάσει πρωτοκόλλου, αυτό είναι από μόνο του τραγικό.

Έτσι όμως αποκαλύπτεται και η ωμή πραγματικότητα. Η εκδήλωση δεν γίνεται για να τιμηθούν οι Μάρτυρες με τη συμμετοχή ολόκληρης της Μειονότητας, αλλά προς τέρψην των οπαδών μίας συγκεκριμένης ομάδας, από τη στιγμή που μόνο οι "αποκλειστικοί αντιπρόσωποι" του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου ήταν αυτοί που μπορούσαν να ανέβουν στο βήμα.

Το πρόγραμμα του "πρωτοκόλλου" παρεκτράπηκε όταν πήρε αυτόκλητα το λόγο ο Υπουργός Εργασίας και Βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος στην Περιφέρεια Αργυροκάστρου Σπύρος Ξέρρας. Άσχετα αν συμφωνούμε ή όχι μαζί του, πως είναι δυνατόν να μην έχει δικαίωμα να πάρει το λόγο εκλεγμένος εκπρόσωπος της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανική Βουλή και την Αλβανική Κυβέρνηση; Κι ας κρινόταν από κει και πέρα από τα λόγια και τις πράξεις του.

Ο εορτάζοντας Υπουργός χαιρετώντας τους παρευρισκόμενους και ειδικότερα τη ΣΦΕΒΑ και τη Νεολαία Βορειοηπειρωτών, είπε μεταξύ άλλων:

«Μετά από 20 χρόνια περίμενα πως θα γινόταν μια νέα αρχή. Ως Βουλευτής Αργυροκάστρου, ήρθα να τιμήσω αυτά τα παιδιά και τους γονείς τους. Την ίδια μέρα που στο χωριό μου τη Δερβιτσάνη γινόταν η πρώτη Θεία Λειτουργία με την συμπαράσταση του Αρχιερέα μας Σεβαστιανού, μαθαίναμε για τα τραγικά γεγονότα στο Αλύκο. Αυτό ήταν για μένα το πρώτο σημάδι για μια μαζική εξέγερση των Ελλήνων η οποία θα έδινε στην αλβανική κοινωνία το μήνυμα για σεβασμό των δικαιωμάτων μας, τα οποία μπορούμε να διεκδικήσουμε βάσει των διεθνών συμβάσεων.
Και η εξέγερση αυτή κατά του κομμουνισμού που σκότωσε τα παιδιά τη μνήμη των οποίων τιμούμε σήμερα, ξεκίνησε από εδώ, από το Βούρκο. Δεν πρέπει όμως να ξεχάσουμε και το ποιοι διατάξανε τη δολοφονία αυτών των παιδιών. Είναι άνθρωποι που ακόμα βρίσκονται στην πολιτική και διαχειρίζονται τις τύχες μας. Και ο λαός της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας δεν πρέπει να συγχωρέσει ούτε τους ίδιους αλλά ούτε και αυτούς που συνεργάζονται μαζί τους… Τι είδους δημοκρατία έχουμε σήμερα; Για ποιο λόγο σκοτώθηκαν αυτά τα παιδιά; Η Ομόνοια, η οργάνωση μας, πρέπει να σταματήσει επιτέλους να διώχνει τα παιδιά της».

Αφού ο κος Ξέρρας ολοκλήρωσε τα όσα είπε, ο Έπαρχος Αλύκου Ηλίας Θανάσης πήρε το λόγο επισημαίνοντας ότι δικαίωμα να μιλήσουν έχουν όσοι συμπεριλαμβάνονταν το πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα το οποίο δεν περιελάμβανε τους «ανεπιθύμητους», σύμφωνα με όσους διαμαρτύρονταν έντονα και είχαν εκφράσει έγκαιρα ενδιαφέρον για συμμετοχή στην επετειακή εκδήλωση.
Τα πράγματα τότε δεν άργησαν να οξυνθούν όταν παρενέβη η πρόεδρος της Κρατικής Επιτροπής Μειονοτήτων κα Κωνσταντίνα Βεζιάνη, όπου τη στιγμή που έλεγε ότι «είμαστε όλοι Έλληνες που ήρθαμε να τιμήσουμε τα παλικάρια που σκοτώθηκαν και έχουμε όλοι δικαίωμα να μιλήσουμε», της «έκοψαν το μικρόφωνο»!

Ακολούθησαν τότε σκηνές απερίγραπτες, με τις αδελφές του Μάρτυρα Θανάση Κώτση να παίρνουν τα στεφάνια που πρόλαβαν να καταθέσουν οι πρόεδροι του ΚΕΑΔ και της Ομόνοιας, Βαγγέλης Ντούλες και Βασίλης Μπολάνος αντίστοιχα, αναθεματίζοντας τους.

Υπό τις επευφημίες του πλήθους, πήρε το λόγο ο ιατρός Γιώργος Μάνος, που την ίδια μέρα, είκοσι χρόνια πριν, είχε πρωτοστατήσει στην ιστορική εξέγερση:

«Δεν έχουμε ανάγκη από μικρόφωνα. Πριν ακριβώς 20 χρόνια δεν είχαμε ούτε ρούχα να φορέσουμε. Κι όμως, βρεθήκαμε απέναντι σε αυτούς που τότε μας πετροβολούσανε και σήμερα πιάνουν τα μικρόφωνα για να ακουστεί μόνο η δική τους φωνή. Για να μας πουν άλλη μία φορά ψέματα. Για να καπηλευτούν άλλη μία φορά το Βορειοηπειρωτικό.
Μέσα μας εμείς, όσοι συμμετείχαμε τότε στη μεγάλη πορεία και κυρίως οι γονείς των δολοφονημένων παιδιών, φέρουμε έναν μεγάλο πόνο. Πόνο τον οποίο σηκώσαμε και τον κάναμε λάβαρο. Τον κάναμε επανάσταση. Αλλά ποτέ δεν θα σταματήσουμε και θα είμαστε ενωμένοι σε αυτό. Γιατί αν δεν παίρναμε από μόνοι μας αυτό το βήμα, θα τους δίναμε το θάρρος να συνεχίσουν να μας κάνουν τα ίδια, όπως συνεχίζουν να μας αφαιρούν δικαιώματα, να μας κόβουν ελευθερίες και να μας αφήνουν σε αυτή την άσχημη κατάσταση που όλοι μας ζούμε.
Αυτή τη στιγμή βλέπω δάκρυα πατεράδων και μανάδων, ακούω φωνές αδελφών που είναι έτοιμες να ξαναχύσουν αίμα για ελευθερία. Είμαστε έτοιμοι για νέες θυσίες. Δεν αφήσουμε όμως του λωποδύτες να τις εκμεταλλευτούν. Φτάνει πια! Φτάνει πια με τους προέδρους και τους βουλευτές με τα «θα» και «θα» και «θα»!

Οι πρώτοι που πρέπει να συμμετέχουν σε αυτές τις εκδηλώσεις είναι αυτοί που αγωνίστηκαν. Οι Αλυκιώτες και όλα τα Βουρκοχώρια. Πως μπορεί να μιλάει για την επέτειο π.χ. ο κος Μπολάνος αν δεν ακούσει πρώτα αυτούς που έκαναν την εξέγερση; Πως μπορεί ο κος Ντούλες να μιλάει για αρετές και Δημοκρατία, αν δεν ακούσει πρώτα τι κάναμε;
Έρχεται ο Έπαρχος και λέει ότι δεν είμαστε στο πρωτόκολλο. Εμείς μιλήσαμε στη δικτατορία. Θα μιλήσουμε ακόμα περισσότερο στη Δημοκρατία, στη μνήμη των παιδιών που σκοτώθηκαν άδικα στην προσπάθεια τους να περάσουν τα συρματοπλέγματα, όπου η ελπίδα και ο θάνατος ήταν δίπλα διπλα. Αν προλάβαιναν ο Θύμιος, ο Θανάσης, ο Αηδώνης και ο Βαγγέλης, θα ήταν κι αυτοί σήμερα δίπλα μας και θα ζούσαν τη Δημοκρατία. Τους είχε όμως στήσει καρτέρι ο θάνατος, από το τυφλό χτύπημα του συνοριοφύλακα, που αλύπητα άδειασε το όπλο πάνω τους.
Δυστυχώς κάποια δυσάρεστα πρέπει να τα αναφέρουμε. Δεν ήταν μόνο οι ριπές. Αν τα νεκρά σώματα μπορούσαν να μας μιλήσουν για τη λόγχη και το αδειασμένο στο στόμα περίστροφο, θα ανατριχιάζαμε πραγματικά. Και δεν θα είχαν το θράσος να ανεβαίνουν εδώ κάποιοι και να μιλάνε, γιατί ήταν συμπαραστάτες αυτών που πατούσαν τη σκανδάλη και τρυπούσαν με λόγχες. Στη μνήμη λοιπόν αυτών των παιδιών, σας καλώ συμπατριώτες να είμαστε ενωμένοι σε κοινούς αγώνες και να λέμε σε οποιονδήποτε μας προκαλεί, ότι η οργή μας θα αποβεί εις βάρος τους.      
Ζήτω ο Ελληνισμός! Αιωνία η μνήμη των Μαρτύρων του Αλύκου!»

Αφού ο κύριος Μάνος καταχειροκροτήθηκε από τους παρευρισκόμενους, κατατέθηκαν τα στεφάνια. Τελευταίος ανέβηκε στο Μνημείο ο πρόεδρος της Νεολαίας Βορειοηπειρωτών Θεοφάνης Καλυβιώτης, λέγοντας ότι η Νε.Β. είναι παρούσα σε αυτή την εκδήλωση για να τιμήσει την επέτειο και όχι να ακούσει τους λόγους των πολιτικών, καταθέτοντας με τη σειρά του στεφάνι στη μνήμη των τεσσάρων παληκαριών.

Με το πέρας της εκδήλωσης όλοι όσοι ήταν παρόντες στο χώρο του Μνημείου έψαλλαν τον Ύμνο στην Ελευθερία.

Δηλώσεις για την ημέρα αυτή έκανε στο ιστολόγιο μας ο πρόεδρος του Κόμματος «Εθνική Ελληνική Μειονότητα για το Μέλλον» Χριστάκης Κίτσιος:   

«Θα έλεγα ότι σήμερα επαναλήφθηκε το 1990. Έζησα από κοντά εκείνες τις μέρες, ως φοιτητής στα Τίρανα, τις εξελίξεις οι οποίες έφεραν την αλλαγή. Τέτοιες συγκινητικές στιγμές, μόνο μια φορά συμβαίνουν στη ζωή του ανθρώπου. Εδώ στο Αλύκο όμως είδαμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται. Το Αλύκο απέδειξε και πάλι ότι έχει δημοκρατικό πνεύμα. Το απέδειξε όμως και όλος ο Ελληνισμός. Εμείς ήρθαμε εδώ για να τιμήσουμε τη Μνήμη όχι μόνο των παιδιών του Αλύκου αλλά και όλων όσων θυσιάστηκαν από την Εθνική Ελληνική Μειονότητα για τη Δημοκρατία. Ήρθαμε απλώς να τιμήσουμε αυτούς τους Μάρτυρες και όχι να παίξουμε πάνω στη Μνήμη τους.