Τόπος

του Γιάννη Κουριαννίδη
εκδότη του περιοδικού «Ενδοχώρα»

Όταν κάποτε ζήτησαν από τον σοφό Θαλή τον Μιλήσιο, να τους προσδιορίσει όσο γίνεται πιο λακωνικά το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή ενός ανθρώπου, αυτός απάντησε μονολεκτικά: «Τόπος».

Πράγματι, ο τόπος, η πατρίδα, η γη που δίνει και παίρνει νόημα από τη δράση των ανθρώπων που την κατοικούν, που ματώνουν γι’ αυτήν, για την ελευθερία και την προκοπή της, δένεται άρρηκτα μ’ αυτούς και αποτελεί το κέντρο αναφοράς, τόσο των ιδίων όσο και των απογόνων τους.

Η αποκοπή από τον τόπο, από την πατρίδα, ορφανεύει τον άνθρωπο, του στερεί την οργανική σύνδεση παρόντος και μέλλοντος και τον αφήνει κενό από οράματα και θέληση για δημιουργία. Κι αν οι Έλληνες πρόκοψαν όπου κι αν πήγαν, μακρυά από τον τόπο τους, ήταν γιατί τον μετέφεραν πάντα μαζί τους, μέσα από την υπέροχη λέξη της «νοσταλγίας» που με τη γλωσσική μοναδικότητά της χαρακτηρίζει τη λαχτάρα της επιστροφής στη γενέθλια πατρώα γη. 

«Θέλω να πεθάνω στον τόπο μου και όχι πάνω σε κάποιο λεωφορείο», μου είπε με πόνο γέροντας Βορειοηπειρώτης πριν λίγες ημέρες, όταν επισκέφτηκα το μαρτυρικό Αλίκο των Αγίων Σαράντα, για να τιμήσουμε όλοι οι Έλληνες μαζί τη μνήμη των τεσσάρων παλληκαριών που σκότωσαν οι Αλβανοί πριν 20 χρόνια στα συρματοπλέγματα, ενώ προσπαθούσαν να δραπετεύσουν από τον κομμουνισμό προς την ελεύθερη Ελλάδα.

«Σήμερα πεθαίνουμε πάνω στα λεωφορεία. Δυο φίλοι μου πέθαναν φέτος πηγαίνοντας στην Ελλάδα για να μπορέσουν να πάρουν την πενιχρή σύνταξη του ΟΓΑ, των 300 ευρώ, που τόσο μας είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να μείνουμε στα χωριά μας και να μην ερημώσουν. Έλα όμως που πρέπει να δηλώνουμε διεύθυνση Ελλάδας!»

Τραγικό! Μια σοβαρή πρωτοβουλία πήρε το ελληνικό κράτος για τη στήριξη του Ελληνισμού της Βορείου Ηπείρου κι αυτή την άφησε κουτσουρεμένη, για να μη πει κανείς ότι την «έστησε» έτσι, ώστε να επιφέρει τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα, αφού δεν είναι λίγοι οι γέροντες Βορειοηπειρώτες, που για να αποφύγουν την ταλαιπωρία κάθε μήνα, επιλέγουν τελικά να μείνουν μόνιμα στην Ελλάδα! 

Ο Αηδόνης, ο Βαγγέλης, ο Θύμιος και ο Θανάσης, τα τέσσερα δολοφονημένα από τις αλβανικές σφαίρες παλληκάρια του Αλίκου, αν είχαν καταφέρει να επιζήσουν, σήμερα θα ήταν από 37 έως 47 χρόνων. Θα ήταν δηλαδή στο απόγειο της παραγωγικότητάς τους, σωματικής και πνευματικής. Θα αγωνίζονταν μαζί με τους συμπατριώτες τους για τον τόπο τους, είτε στη γενέθλια γη είτε στην (άκαρδη) μάνα Ελλάδα. Ακόμη και μέσα από την φθοροποιό αντιπαλότητα και διαμάχη που ενέσπειραν με τις απαράδεκτες επεμβάσεις τους στον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου τα ελλαδικά κόμματα, θα ανεδείκνυαν την αγωνία τους για το ποιος νοιώθει και είναι περισσότερο Έλληνας από τον άλλο! 

Πράγματι, αυτή είναι στο βάθος η πηγή των όποιων αντιπαραθέσεων μεταξύ των Ελλήνων στη Βόρειο Ήπειρο και όχι στενά προσωπικά συμφέροντα. Κι όσο η αγάπη για τον τόπο υπερισχύει του στενού ατομικού οφέλους, τότε ελπίδα θα υπάρχει. Κι αν τελικά το «εμείς» υπερισχύσει του «εγώ» σε κάθε μορφή τους, τότε κι η λαχτάρα ενός ελληνικού αύριο για τον τόπο θα σιγοκαίει μέχρι να γίνει φλόγα!

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 16ης Δεκεμβρίου 2010 της εφημερίδας Στόχος.