Ο εξισλαμισμός και οι συνέπειές του

- από το βιβλίο του Λευτέρη  Κοντού  

«Καλημέρα Δερόπολη» -

 

  Μέχρι το 1610 μ.Χ. ο εξισλαμισμός δεν είχε διαδοθεί ανοιχτά, (τουλάχιστον στην Ήπειρο), ενώ σε άλλα μέρη της Αλβανίας είχε αρχίσει από τα πρώτα χρόνια της κατάκτησης της χώρας από τους βανδάλους της Ανατολής, που αμέσως οι Τούρκοι αντικατέστησαν τη θρησκεία του Χριστού. 

Ο G. Stadtmuler γράφει: « Ο ισλαμισμός άρχισε διά του εκτουρκισμού, με τον οποίο - όπως λέγαν οι Τούρκοι - ανοίγει ο δρόμος για άνοδο, χρηματισμό, πλούτο και δύναμη. Αυτό συνέβη και στην Αλβανία, εις την οποία ευθύς ως χώρα κατεκτήθη. Ευρέθη Αλβανός αρνησίπατρις διαθέτον μέγα κύρος, ο μέγας βεζίρης Γκεντίκ Αχμέτ Πασάς. Έκτοτε τέτοιες περιπτώσεις Αλβανών αρνησιπάτριδων, ούτος ώστε κατά τον 16^ο αιώνα πολυάριθμοι Αλβανοί εκτουρκισθέντες, έλαβαν ηγετικό ρόλο εις το Στρατό και τη Διοίκηση του Οθωμανικού Κράτους. 

Μεταξύ δε των πολλών εθνών εκ των οποίων προηγούνταν οι αρνησιπάτριδες, οι Αλβανοί κατείχαν την πρώτη θέση και μετά οι Βόσνιοι. Κατά του τέλους του 16^ου αι. ευρίσκονταν εις την Κωνσταντινούπολη σειρά Αλβανών αρνησιπάτριδων , οι οποίοι κατείχαν ανώτερες θέσεις και πασάδες, εκ των οποίων ένας ήτο γαμπρός του Σουλτάνου». 

  Οφείλουμε  να τονίσομε ότι οι Τούρκοι, σαν κατάκτησαν την Ήπειρο και την Αλβανία, ακολούθησαν στις αρχές το διοικητικό σύστημα του βυζαντινού κράτους, δλδ. αναγνώρισαν στις πλούσιες οικογένειες τα πλούτη τους και τους έδωσαν το δικαίωμα γεωκτημοσύνης, τους αναγνώρισαν σαν τιμαριούχους, όμως υπό συγκεκριμένους όρους, συμμετάσχοντας στο στρατό, δεξί χέρι των Τούρκων ταξιντάρηδων στην είσπραξη φόρων , στην ασφάλεια δρόμων και γεφυριώνκλπ. Οι τιμαριούχοι αυτοί χριστιανοί έγιναν πια γνωστοί ως σπαχίδες.

  Το 1610, όταν ξέσπασε  ο 20ετής πόλεμοςτης Τουρκίας κατά των Περσών, η Τουρκία κάλεσε να πάρουν μέρος και οι Ηπειρώτες σπαχίδες. Αυτοί προερχόμενοι από το Αργυρόκαστρο, Δέλβινο, Κόνιτσα, Πρεμετή, με υψωμένη τη σημαία με την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, 12000 πολεμιστές, συγκεντρώθηκαν στα Ιωάννινα και προχώρησαν μέχρι την Περσία μαζί με τον τούρκικο στρατό. Νίκησαν τους Πέρσες. Οι Τουρκοι στρατηγοί ταπεινομένοι από τον ηρωισμό των Ηπειρωτών, αντί να εκφράσουν ευγνωμοσύνη προς αυτούς, υπόβαλλαν αναφορά στον Σουλτάνο, στην οποία τόνιζαν πως η ύπαρξη χριστιανικού στρατού εντός των κόλπων της Αυτοκρατορίας εγκυμονεί κινδύνους.  

Ο Σουλτάνος διέταξε εάν οι χριστιανοί σπαχίδες επιθυμούν να διατηρήσουν τα τιμάρια τους, τα πλούτη τους, πρέπει το συντομότερο να εξισλαμιστούν. Κι έτσι εξισλαμίστηκε ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ηπείρου.