Τα αποτυπώματα του εξισλαμισμού στο Αργυρόκαστρο

- του Λευτέρη Κοντού -


Κατά την εποχή του εξισλαμισμού κατέφυγαν προς το Αργυρόκαστρο πολλοί εξισλαμισθέντες χριστιανοί απ’ τις επαρχίες Λιούντζης, Ριζών, Δελβίνου, ,Δρόπολης, Πωγωνίου, Ζαγοριάς και συγκεκριμένα απ’ τα χωριά Επισκοπή, Τεριαχάτες, Γορίτσα, Γράψη, Βουλιαράτες, Σελλιό κ.α. και μάλιστα διατήρησαν στα επώνυμα τους το όνομα του χωριού που ήταν η καταγωγή τους και που είχαν κτήματα.

Ακόμη σήμερα πολλές Αργυροκαστρίτικες μουσουλμάνικες οικογένειες διατηρούν τα επώνυμα Selio,Grapshi. Terihati, Peshkëpia, Nikolla κ.λ.π.

Όμως οι εξισλαμισθέντες Αργυροκαστρίτες και Λιάπηδες, ως μουσουλμάνοι δεν ήταν και πολύ φανατικοί. Μάλιστα διατηρούν έως σήμερα πολλές χριστιανικές συνήθειες και επί τουρκοκρατίας ένιωθαν πάντα την περιφρόνηση των Τούρκων ομόθρησκων.

Μάλλον ποτέ δεν λησμόνησαν την χριστιανική θρησκεία οι Αργυροκάστριτες και Λιάπηδες, μάλιστα εξακολουθούσαν κάπως επιφυλακτικά βέβαια, να διατηρούν τα χριστιανικά ιερά και να προσεύχονται κρυφά. Έκαναν τον σταυρό τους, φιλούσαν την εικόνα και προσέφεραν σε διάφορους χριστιανικούς ναούς τάματα.

Οι Λιάπηδες και γενικά οι εξωμότες της Βορείου Ηπείρου σέβονταν ιδιαίτερα τον Άγιο Νικόλαο Τσέπου, προσεύχονταν οικογενειακώς κάθε χρονιά στο πανηγύρι του συγκεκριμένου ναού προσκομίζοντας διάφορα αφιερώματα και μάλιστα ορκίζονταν μπροστά στην Αγία Τράπεζα (Αλτάρ) ότι με κανέναν τρόπο δεν θα καταδιώκουν χριστιανούς και θα προστατεύσουν την περιουσία του Ιερού Ναού από διάφορους κακοποιούς.

Κατά τον αγιασμό στο μοναστήρι του Μασκουλορίου με το όνομα Μονή Υψηλής Πέτρας, έπιναν το Αγιασμένο νερό οι μουσουλμάνοι Λιάπηδες, γέμιζαν τα δοχεία και τα μετέφεραν αυτά στις στάνες όπου ράντιζαν τα ζώα τους. Μάλιστα κυκλοφορούσε τότε μια σκέψη όπου έλεγε ότι
« η Μονή Τσέπου, είναι περισσότερο μοναστήρι των Τούρκων, παρά των χριστιανών».
Εκτός όμως των Λιάπηδων και οι μουσουλμάνοι του Αργυροκάστρου και οι γυναίκες τους διατηρούσαν ορισμένες χριστιανικές παραδόσεις.