Τετάρτη 22 Αυγούστου 2012

ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΩΝ ΗΧΩΝ


του δάσκαλου Χαράλαμπου Κίτσιου

Πολλά μουσικά  όργανα θα ζήλευαν μέχρι φθόνου το δυτικοευρωπαϊκό κλαρίνο, που ήρθε ως άλλος ξένος και κοιμήθηκε και με τη γυναίκα του νοικοκύρη που τον φιλοξένησε...
Μολονότι δυτικό μουσικό όργανο, το κλαρίνο ήρθε για να κατακτήσει τη Στεριά  Ελλάδα το 1835, από τη Τουρκία, αρχής γενομένης από τη βόρεια Ελλάδα, στη συνέχεια σε όλη την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Ρούμελη και τον Μοριά. Μεγάλη εξάπλωση είχε στο Πωγώνι και στη γειτονική Δρόπολη, στο Δέλβινο και στην υπόλοιπη Αλβανία.

Προ του κλαρίνου παίζονταν η φλογέρα και οι ζουρνάδες. Όλη τη δουλειά  όμως δεν την κάνει το κλαρίνο, είναι και το ντέφι, είναι και το βιολί.

•Η εξάπλωση του κλαρίνου στην Ελλάδα και γενικότερα στα Βαλκάνια συνίσταται στο γεγονός ότι δεν είναι απλώς ένα μουσικό όργανο. Το κλαρίνο δεν  ανήκει στο σωρό.
  Είναι σύμβολο μνήμης, σύνδεσης με τις ρίζες, με αγαπημένα πρόσωπα, με τόπους, μα κυρίως με ανθρώπους. Συχνά έγινε αντικείμενο θρησκευτικής λατρείας. Ο ήχος του κλαρίνου ξυπνά στον συναισθηματικό κόσμο των ανθρώπων. Από τα δεκάδες όργανα που υπάρχουν στην Ελλάδα, μόνον τρία μπορεί να αναφερθούν: η λύρα (ποντιακή, κριτική, νησιών του Αιγαίου), το βιολί και το μπουζούκι.
Παρόλο που το κλαρίνο ήταν ιδιαίτερα αγαπητό στη Στερεά Ελλάδα, μόλις τα τελευταία χρόνια αναγνωρίστηκε η μεγάλη προσφορά των λαϊκών καλλιτεχνών. Κι αυτό πιθανότατα επειδή στην ηπειρωτική Ελλάδα οι μουσικοί συνήθως ήταν μετακινούμενοι και η κοινωνική  τους θέση  ήταν υποβαθμισμένη.

• Ονομαστές επαγγελματικές κομπανίες (ζηγιές) ήταν από μουσικές οικογένειες, όπως π.χ. των Χαλιγιάννιδων ή Χαλιγιανναίων από τον Παρακάλαμο Ιωαννίνων, η οικογένεια των Μαστοραίων από τη Άνω Δρόπολη κ.ά.
Οι οργανοπαίχτες είχαν και το χάρισμα του τραγουδιστή που συνόδευαν    και τους μουσικούς  ήχους,.
Αν και  «υιοθετημένο παιδί», το  κλαρίνο κατόρθωσε να γίνει από τα πιο αγαπημένα σε αρραβώνες και γάμους στη Στεριανή Ελλάδα και ιδίως στη Δυτική. Το  λαϊκό κλαρίνο κατόρθωσε να μπει με το σπαθί του στο Μέγαρο Μουσικής και πάνω απ΄ όλα στο Ηρώδειο.
Μα τα καλύτερα γλέντια θέλουν μυρωδιά φύσης, ψητό κρέας, μπύρα ή τσιπουράκι, που φέρνουν το κέφι για χορό  και τραγούδι.

Οι συμπατριώτες μας, Βορειοηπειρώτες, που ζουν στην  Ελλάδα, συμπαθούν πολύ το κλαρίνο. Γάμοι, βαφτίσια, κοπή Πρωτοχρονιάτικης Πίτας και άλλες εκδηλώσεις συνοδεύονται πάντοτε με κλαρίνα, Επίσης στα παραδοσιακά πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου, ξεφαντώνουν με κλαρίνα.

Στον Βορειοηπειρωτικό χώρο έχουν διαπρέψει, ειδικά στο κλαρίνο αρκετοί (εννοείται σε δημοτικές ορχήστρες). Αρχίζοντας από τους πιο παλιούς αναφέρουμε:  

Από Αγίους Σαράντα : Βασίλης Καλκάνης, από τη Γριάζδανη—Σπύρος Λιάρης, από τη Γράβα—Κώστας Σταύρος, από τη Γριάζδανη κ.ά.

Από το Αργυρόκαστρο : Κώτσιος Κυριάκης Γλύνα—Κώτσιος Παφύλλας(Μαρίτης) Επισκοπή—Γιώργος Μάστορας (Τσιτσής) Γράψη—Βασίλης Μάστορας Αργυρόκαστρο—Θωμάς Μάντης Επισκοπή—Σπύρος Μάστορας Αργυρόκαστρο—Θωμάς Κατσάνος Σχωριάδες—Μίλτος Οικονόμου Χλωμό—Αντώνης Κατσάνος Σχωριάδες—Βαγγέλης Μάτσιας Τσιάτιστα –Κ.Κονόμος Πέπελη—Π.Ζήσης Σελλειό—Σ.Μπούκαλης Βρυσερά—Γκίζας Μπουλιαράτες—Κ.Βέρδης Μπουλιαράτες—Σ. Ντέρος Γεωργουτσάτες—Β. Τσιαμάτης Τίρανα—Σ. Σιδέρης Βραχογοραντζή—Α. Τούνης Τεριαχάτες—Μιτσιούλης Γοραντζή—Μαμούτης Γοραντζή—Ντέντες Δερβιτσάνη—Θύμιος Δερβιτσάνη—Λ. Γκιώκας Πέπελη κ.ά.

(Βόηθησαν για τα ονόματα : Π.Μάντης, Α.Κατσάνος, Κ. Στέργιος).

2 σχόλια:

  1. Αναρτήσαμε και ένα άρθρο - ύμνο για το κλαρίνο και πως να μην το κάνουμε άλλωστε, αφού σαν κοινότητα είμαστε για τα πανηγύρια κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αφού και η οργάνωση "Ομόνοια" για να προωθήσει την προπαγάνδα της περί "ενότητας" επιστράτευσε τα κλαρίνα, τότε δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο Κώτσιος Παφύλλας είναι ο Κώτσιος Μαργαρίτης και τον φωνάζανε Παφύλλα

    ΑπάντησηΔιαγραφή