Παπάς χωρίς ράσο και καλυμμαύκι

του δάσκαλου Αριστείδη Ιασωνίδη - Πολύτσανη Πωγωνίου 

Έχω γραμμένο στο ημερολόγιό μου ένα γεγονός απ΄ τον καιρό που απεβίωσε η μάνα μου, αδερφή του  Σπύρου Πάρα από την Πολύτσιανη.

Ο μακαρίτης ο θείος μου, ήξερε μερικά τροπάρια από τη  νεκρώσιμη ακολουθία, όπως και  άλλα, επειδή ο πατέρας  του, Αναστάσης ήταν παπάς και είχε πολλά θρησκευτικά βιβλία, τα οποία ο θείος μου τα διάβαζε από μικρό παιδί και τα άκουγε συνεχώς στην εκκλησία του χωριού.

Ο μπαρμπα -Σπύρος ήταν μελετηρός, θαρραλέος και Έλληνας στο  κόκαλο, που όλη τη ζωή του την είχε αφιερώσει για το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα, παίρνοντας ενεργό μέρος το 1912-1913 στους Βαλκανικούς Πολέμους για την απελευθέρωση  από τον τουρκικό ζυγό, το 1914 για την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου, όπως και το 1934 στην σχολική  απεργία για την ελληνική γλώσσα. Ήταν γενναίος πολεμιστής. Στον καιρό της κομμουνιστικής δικτατορίας  υπέφερε πολύ με ανακρίσεις  και εξορίες.

Ο μπαρμπα- Σπύρος και τα δύο παιδιά του είχαν μια μεγάλη και καλή βιβλιοθήκη με περιοδικά, ιστορικά  και θρησκευτικά βιβλία, όπως και μια καλή εγκυκλοπαίδεια. Η βιβλιοθήκη του κατασχέθηκε από το 1945, όταν ο γιος του Μηνάς δικάστηκε εξαιτίας του ότι μιλούσε για την ενσωμάτωση της Βορείου Ηπείρου με την μητέρα Ελλάδα. Όταν κάποτε, το 1955, πήγα στην  Εθνική Βιβλιοθήκη των Τιράνων είδα εκεί και  την Εγκυκλοπαίδεια του μπαρμπα - Σπύρου.

Μετά την κατάργηση της θρησκείας το 1967, ο μπαρμπα-Σπύρος συνέχιζε κρυφά και με φόβο, δίχως ράσο και καλυμμαύκι, να βαφτίζει και να σηκώνει το ύψωμα σε ονομασίες.

Θυμάμαι το Μάρτη του 1971, όταν πέθανε η μάνα  μου, ο μπάρμπα Σπύρος, μπαίνοντας στο  άφραγο νεκροταφείο του χωριού, άρχισε να κλαίει και ψιθυριστά να λέει  τα νεκρώσιμα τροπάρια και να ραντίζει με  λάδι το νεκρό σώμα της. Το γεγονός αυτό το παρακολούθησε κάποιος χαφιές και το ανέφερε στον γραμματέα της οργάνωσης του κόμματος του χωριού. Μετά από μερικές μέρες τον μπαρμπα -Σπύρο τον φώναξαν στο  γραφείο του γραμματέα της οργάνωσης, όπου του τα έψαλλαν για καλά. Του είπαν πως εμείς  τους παπάδες τους ξυρίσαμε παντού, τώρα μας γίνηκες εσύ παπάς ;

Ο μπαρμπα- Σπύρος αντιστάθηκε και  κατέκρινε τους άθεους κομμουνιστές  που κατάργησαν τη θρησκεία.

Έτσι έφυγε  από εκείνο το γραφείο ο μπαρμπα -Σπύρος  ακουμπώντας στο γέρικο ραβδί του, αναθεματίζοντας   το τότε καθεστώς και τους χαφιέδες του, περιμένοντας  την ημέρα της  σύλληψής  του και της εξορίας του,  κάπου πολύ μακριά απ΄ την οικογένειά του.