Η Ελλάδα να αγκαλιάσει τους Βλάχους της Βορείου Ηπείρου!

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ Θ. ΥΦΑΝΤΗΣ

*   Σε προηγούμενο σημείωμά μας στον «Πρωινό Λόγο» (Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου 2012), με αφορμή άρθρο του Παναγ. Μπάρκα που αναφερόταν στην Ρουμανική προπαγάνδα για τους Βλάχους της Βορείου Ηπείρου, είχαμε αναφερθεί στην ανάγκη συσπείρωσης του Ελληνόφωνου και Βλαχόφωνου πληθυσμού που ζει στην αλβανική επικράτεια και στην υποχρέωση της Ελληνικής Πολιτείας να θέσει φραγμό στη ρουμανική διείσδυση, η οποία πλαστογραφεί την ιστορική πραγματικότητα.

Στο σημερινό σημείωμά μας θα αναφερθούμε στην αναμφισβήτητη ελληνικότητα των Βλάχων της Βορείου Ηπείρου και στην ανάγκη ηθικής και άλλης στήριξής του. Η πολιτιστική παράδοση (διάφορες εκδηλώσεις, χοροί, τραγούδια, ήθη, έθιμα) της βλαχόφωνης ελληνικής πληθυσμιακής ομάδας είναι πλούσια και σε τίποτε δεν διαφέρει από τις αντίστοιχες ελληνόφωνες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η βλαχόφωνη αυτή ομάδα πρωτοστάτησε σε εθνικούς και κοινωνικούς αγώνες και διέπρεψε σε κάθε έκφανση της ελληνικής ζωής.

Ο Βαλκανιολόγος – ρωμανιστής Αχιλλέας Λαζάρου απέδειξε με επιχειρήματα την ελληνικότητα των Βλάχων της Αλβανίας και την προσφορά τους στον ελληνικό πολιτισμό. Οι Βλάχοι, σε πείσμα όλων εκείνων που επιμένουν να αρνούνται την γνησιότητα της ελληνικότητας των Βλάχων, είναι Έλληνες εκλατινισμένοι υπήκοοι της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

«Οι Βλάχοι» θα γράψει ο Μιχάλης Τρίτος, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Επικοινωνία, Ιούλιος – Αύγουστος 1994, σ. 27), «ονομάζονται συνήθως και Αρωμούνοι, που σημαίνει εκλατινισμένοι Έλληνες. Οι Βλάχοι φυλετικά και πολιτιστικά ανήκουν στους ακραιφνέστερους Έλληνες. Γι’ αυτό και η συμβολή τους στην ιστορία του ελληνισμού, μεσαιωνικού και νεωτέρου, είναι εκπληκτική. Το δευτερεύον γλωσσικό τους ιδίωμα, τα βλάχικα, αποτελεί κατάλοιπο της επιδράσεως που άσκησε η δημώδης λατινική στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τη ρωμαιοκρατία και την πρωτοβυζαντινή περίοδο. Η ύπαρξή του δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο στο ζήτημα της εθνικής τους συνειδήσεως».

Το βλάχικο ζήτημα δημιουργήθηκε από το μηδέν. Ρουμανικά δημοσιεύματα παλιότερα, αλλά και στις μέρες μας, ανακινούν πρόβλημα Βλάχων, γράφοντας, μάλιστα, ότι οι Αρωμούνοι πρέπει να αισθάνονται ότι η Ρουμανία, η χώρα τους, δεν τους ξέχασε.

Για την ένταξη των Βλάχων της Αλβανίας στην Ελλάδα και τον Ελληνισμό ο Αχιλλέας Λαζάρου (Επικοινωνία, Δεκέμβριος 1992, Νο 57, σ. 41) γράφει: «Εντάσσουμε στον Ελληνισμό τους Βλάχους της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας όχι μόνο με βάση τις ιστορικές πηγές, οι οποίες βεβαιώνουν την ελληνικότητα του φυλετικού και γλωσσικού υποστρώματος έως τον ποταμό Γενούσιο (Σκούμπη) ή την Εγνατία κατά τον στράβωνα και έως τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ Στόβων και Σκοπίων, χωρίς διόλου να υποτιμάται η διαχρονική παρουσία Ελλήνων και στην ενδοχώρα της Βαλκανικής όπου αφθονούσαν εμπορικοί σταθμοί ή πρότυπα ναυτιλιακών στα παράλια του Αδρία, του Ευξείνου και στον Δούναβη, αποκαλούμενο άλλωστε από τον ονομαστό Ρουμάνο αρχαιολόγο Vasile Parvan «ελληνικό ποταμό», αλλά κυρίως με την ανάλυση του λατινογενούς γλωσσικού ιδιώματός τους, στο οποίο σώζονται λεξιλογικά, φωνολογικά, συντακτικά – δομικά στοιχεία της ελληνικής γλώσσας των χρόνων της ρωμαιοκρατίας».

Εκτός από τα ήθη και τα έθιμα που είναι ελληνικά, γενικά ο λαϊκός πολιτισμός τους μαρτυράει την ελληνική τους καταγωγή. Ακόμη να πούμε ότι οι Βλάχοι του ευρύτερου Βαλκανικού χώρου διατηρούσαν κατά τα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας ισχυρούς δεσμούς με τον απόδημο Ελληνισμό. Ποτέ δεν πίστεψαν οι Βλάχοι ότι ανήκουν στον ρουμανικό λαό. Εμφορούνται από ελληνικά αισθήματα, υπερασπίζοντας πάντοτε τον ελληνισμό.

Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου D. Popovic τονίζει (Επικοινωνία, Δεκέμβριος 1992, Νο 57, σ. 42): «Αναμφισβήτητα οι Αρωμούνοι (Βλάχοι) αισθάνονται Έλληνες και αληθινά ήσαν οι φορείς της γλώσσας, του τρόπου ζωής, του πνεύματος των Ελλήνων στον δυτικό κόσμο και στις χώρες μας (νοτιοσλαβικές)».

Η Ρουμανία δεν έπαψε να πασχίζει να εμφυσήσει ρουμανική συνείδηση στους Βλάχους δαπανώντας υπέρογκα ποσά για ίδρυση σχολείων, χορήγηση υποτροφιών, βιβλίων και άλλων. Σήμερα, πιστεύουμε, ότι οι ελάχιστοι εναπομείναντες «ρουμανίζοντες» προσποιούνται και αυτοί ότι αποδέχονται τα ρουμανικά «κηρύγματα» μόνο από συμφέρον. 

Ίσως, να έχουν εννοήσει και οι Ρουμάνοι ότι ανακίνηση του Κουτσοβλαχικού ζητήματος δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας. Μεγαλύτερο όφελος θα έχει η Ρουμανία εάν συνάψει στενότερες και ειλικρινέστερες σχέσεις με το ελληνικό κράτος. Κάτι τέτοιο θα αποβεί προς όφελος και των δύο λαών.

Ο Μιχάλης Τρίτος (Επικοινωνία 1991, σ. 25) σε ένα χαρακτηριστικό άρθρο με τίτλο: «Οι Βλάχοι της Β. Ηπείρου γνήσιο τμήμα του ελληνισμού…», αποδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία ότι το φρόνημα των Βλάχων της Βορείου Ηπείρου διατηρείται ελληνικό και ο ελληνικός χαρακτήρας των δίγλωσσων Βλάχων είναι αισθητός.

Η εμφάνιση των Βλαχόφωνων Βορειοηπειρωτών, γράφει, στο ιστορικό σκηνικό χρονολογείται από την εμφάνιση των Ρωμαίων στην Ελληνική Χερσόνησο και κοιτίδα τους είναι η πανάρχαια οδική αρτηρία, που συνέδεε τη Δύση και Ανατολή, η μετέπειτα Εγνατία οδός.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια μεταναστευτικά κύματα από βορρά κατέφευγαν προς ασφάλεια στα ορεινά μέρη, όπου ζούσαν λατινόφωνοι πληθυσμοί, στους οποίους είχε ανατεθεί η φύλαξη των διαβάσεων.

Να μην λησμονούμε τους βλαχόφωνους Μοσχοπολίτες με την καθαρή ελληνική εθνική τους συνείδηση και την ελληνική ακτινοβολία που είχε σε ολόκληρο τον Τουρκοκρατούμενο κόσμο, και όχι μόνο, η Ακαδημία και το Τυπογραφείο.

Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος των Βορειοηπειρωτών Βλάχων από τους περίπου 250.000 που ζουν στην αλβανική επικράτεια κατοικεί στις περιοχές Κορυτσάς και Αυλώνας.

Η άγνοια από την πλειονότητα των Βλάχων της ελληνικής γλώσσας, αφού οι περιοχές που ζουν δεν θεωρούνται από την Αλβανία μειονοτικές ζώνες, είχε ως αποτέλεσμα οι αυτόχθονες Έλληνες βλάχοι να μην γνωρίζουν την προέλευσή τους και να επηρεάζονται από τη ρουμανική προπαγάνδα.

Οι βλάχοι είναι Έλληνες και είναι ανάγκη από το επίσημο ελληνικό κράτος, από την πρεσβεία μας στα Τίρανα και από τα Γενικά Ελληνικά Προξενεία Αργυροκάστρου και Κορυτσάς, να αντιμετωπίζονται όπως και οι Έλληνες Βορειοηπειρώτες, αφού μεταξύ τους καμιά διαφορά δεν υπάρχει.

Και τα στελέχη των Βορειοηπειρωτών να αγκαλιάσουν τους Βλαχόφωνους Έλληνες. Ελληνόφωνοι και Βλαχόφωνοι να έχουν μια φωνή και οι προσπάθειές τους να κατατείνουν στην από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων, όταν απευθύνονται στο εσωτερικό της χώρας ή στο εξωτερικό.

ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ