Κατά τη διαδρομή της ανθρώπινης ιστορίας, όπου τα μεγάλα γεγονότα διαμορφώνουν τις εξελίξεις, φαντάζει εκτός λογικής το γεγονός ότι πριν από 23 χρόνια μια ασάφεια σε έναν ταξιδιωτικό νόμο που θεσμοθετήθηκε με προχειρότητα οδήγησε στην επανένωση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (BRD) και της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DDR). Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Θρίαμβος των Συμμάχων - οι διαφωνίες στην επιφάνεια
Το 1945 ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελειώνει με τη νίκη των Συμμαχικών Δυνάμεων. Βλέποντας πλήθη προσφύγων να φθάνουν στη γερμανική πρωτεύουσα, οι Σύμμαχοι διαιρούν για την καλύτερη διοίκησή του το Βερολίνο σε δυτικό και ανατολικό τομέα. Την εποπτεία του δυτικού έχουν οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία, ενώ τον ανατολικό ελέγχει η Σοβιετική Ένωση. Και οι τέσσερις μεγάλοι νικητές του πολέμου είχαν συμφωνήσει σε κοινή διοίκηση της πόλης, ωστόσο οι διαφορές που είχαν παραμεριστεί κατά τον κοινό αγώνα κατά του Άξονα έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους αμέσως μετά την ήττα της Γερμανίας.
Οι αγεφύρωτες, όπως αποδείχθηκε, διαφωνίες, οδήγησαν σταδιακά το 1949 στην ίδρυση των δύο Γερμανιών. Ο δυτικός τομέας του Βερολίνου παρέμεινε ανεξάρτητος από την Ομοσπονδιακή Γερμανία, ενώ ο ανατολικός ανακηρύχθηκε από τις υπό σοβιετική καθοδήγηση δυνάμεις πρωτεύουσα της DDR.
Το Βερολίνο στα δύο
Η βαθμιαία κλιμάκωση του Ψυχρού Πολέμου είχε ως συνέπεια την ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων μεταξύ των δύο Βερολίνων (που ήταν ουσιαστικά σύνορα μεταξύ των δύο Γερμανιών).
Τα εν λόγω όρια, φυσικά, δεν χώριζαν μόνο δύο κομμάτια της ίδιας πόλης. Αποτελούσαν το σύνορο μεταξύ δύο ολότελα διαφορετικών κόσμων, δύο διαφορετικών κοινωνικών συστημάτων. Από τη μία ο δυτικός καπιταλισμός και από την άλλη ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Η οικονομική ευμάρεια του Δυτικού Βερολίνου (ουσιαστικά της Δυτικής Γερμανίας) αποτελούσε συνεχές δέλεαρ για τους Ανατολικογερμανούς που έφευγαν μαζικά προς το δυτικό τμήμα της πρώην πρωτεύουσας (η BRD είχε μετακινήσει την πρωτεύουσά της στη Βόννη).
Μέχρι το 1961 υπολογίζεται πως 2,6 εκατομμύρια είχαν αυτομολήσει - οι 180.000 εξ αυτών μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου 1961 και μόνο τις δύο πρώτες εβδομάδες του Αυγούστου 47.433.
Κίνδυνος από τη μεταναστευτική διαρροή
Η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών ήταν μορφωμένοι νέοι κάτω των 30 ετών. Μπροστά στο ενδεχόμενο η διαρκής διαρροή καταρτισμένου εργατικού δυναμικού να επιφέρει την κατάρρευση της οικονομίας της DDR, δημιουργήθηκε η ανάγκη περαιτέρω στεγανοποίησης των συνόρων. Ενδεικτική είναι η αναφορά της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών της BRD στις 9 Αυγούστου 1961, λίγες ημέρες μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Συμφώνου της Βαρσοβίας στη Μόσχα. Εκεί αναφέρεται πως το ανατολικό καθεστώς του Κόμματος της Σοσιαλιστικής Ενότητας (SED) υπό τον Βάλτερ Ούλμπριχτ επιδιώκει την έγκριση της Μόσχας, προκειμένου να αποκλείσει το Ανατολικό Βερολίνο.
Τρεις ημέρες αργότερα ξεκίνησε η τοποθέτηση οδοφραγμάτων.
Η κυκλοφορία του προαστιακού σιδηροδρόμου («S-Bahn») μεταξύ των δύο τομέων αρχικά διεκόπη, ενώ αργότερα αποκαταστάθηκε, αλλά χωρίς στάσεις σε ανατολικογερμανικό έδαφος. Ως επιστέγασμα στην ανέγερση του Τείχους ήρθε η ανακοίνωση του καθεστώτος ότι στους πολίτες της DDR επιτρέπεται η επίσκεψη στο δυτικό τομέα μόνο κατόπιν ειδικής άδειας.
Ακόμη και τα ίδια τα εκτελεστικά όργανα του καθεστώτος δεν πίστευαν στην ανέγερση του Τείχους, το οποίο πραγμάτωνε σε μια… σκυροδεματική μορφή αυτό που τότε στη Δύση αποκαλούσαν «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Κόνραντ Σούμαν, συνοριοφύλακα στην Μπερνάρουερ Στράσε, ο οποίος κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, πέρασε τα σύνορα και αυτομόλησε στο Δυτικό Βερολίνο.
Αντιδράσεις
Υποτονική, γεγονός που δείχνει ότι δεν αντιλαμβάνονταν τη σοβαρότητα του πράγματος, ήταν η αντίδραση των δυτικών ηγετών, συμπεριλαμβανομένου και αυτού του Γερμανού καγκελάριου Κόνραντ Αντενάουερ.
Ο Χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος αρκέστηκε στο να απευθύνει αφηρημένες εκκλήσεις για ηρεμία στο γερμανικό λαό, ενώ του χρειάστηκαν δύο εβδομάδες για να επισκεφθεί το Δυτικό Βερολίνο.
Εντονότερη ήταν η αντίδραση του δήμαρχου και κυβερνήτη του Δυτικού Βερολίνου σοσιαλδημοκράτη και μετέπειτα καγκελάριου Βίλι Μπραντ, ο οποίος, όμως, δεν είχε κάποια ουσιαστική δύναμη στα χέρια του. Ο Μπραντ, τουλάχιστον, ηγήθηκε μεγάλης διαδήλωσης διαμαρτυρίας λίγες μέρες μετά την ανέγερση του Τείχους μπροστά στο δημαρχιακό μέγαρο στο Σένεμπεργκ.
Ανάλογης έντασης με αυτής του Αντενάουερ ήταν οι αντιδράσεις και των υπόλοιπων δυτικών ηγετών. Ας μην ξεχνάμε ότι τα κρίσιμα γεγονότα συνέβησαν μεσούντος του Αυγούστου. Η πρώτη διαμαρτυρία επιδόθηκε στον σοβιετικό στρατιωτικό διοικητή του Βερολίνου 40 ώρες μετά, ενώ 72 ώρες μετά επιδόθηκαν οι πρώτες επίσημες διπλωματικές διαμαρτυρίες. Ουσιαστικά, όμως, οι Δυτικοί έβλεπαν το καθεστώς στο Ανατολικό Βερολίνο να παγιώνεται, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι χαρακτήρισε το Τείχος όχι «και πολύ ωραία λύση, αλλά χίλιες φορές καλύτερη από τον πόλεμο», εννοώντας προφανώς την αυξανόμενη ένταση μεταξύ των δύο τομέων.
Προσπάθειες προσέγγισης - «Ostpolitik»
Ο αποκλεισμός του Ανατολικού Βερολίνου χαλάρωσε ελαφρά το 1963, όταν επετράπη στους κατοίκους του Δυτικού Βερολίνου να επισκέπτονται τους συγγενείς τους στο Ανατολικό για λίγες μέρες τα Χριστούγεννα. Με την εφαρμογή της πολιτικής για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο Γερμανιών («Ostpolitik») ο από το 1969 καγκελάριος Βίλι Μπραντ πέτυχε τη χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών. Ύστερα από διαπραγματεύσεις με τον Ανατολικογερμανό ηγέτη Έριχ Χόνεκερ, επετράπη σε μη παραγωγικές τάξεις (π.χ. συνταξιούχους) της Ανατολικής Γερμανίας να επισκέπτονται τη Δυτική, ενώ και οι Δυτικοί που κατοικούσαν κοντά στα σύνορα θα μπορούσαν να επισκέπτονται τον ανατολικό τομέα.
Ωστόσο, πέραν των όσων αυτομολούσαν προς τη Δύση, εκείνοι που ταξίδευαν νόμιμα στην BRD, δεν επέστρεφαν, όπως προέβλεπε η ταξιδιωτική τους άδεια και παρέμεναν στη Δυτική Γερμανία, υπό την κάλυψη του δυτικογερμανικού καθεστώτος που δεν υπέκυπτε στις ανατολικογερμανικές απαιτήσεις περί έκδοσης των «φυγάδων».
Το Τείχος των θυμάτων
Πιθανότατα αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, συνοριοφύλακες, αντί να φρουρούν την είσοδο, να φρουρούν την έξοδο… Κι όμως έτσι ήταν. Φυσικά οι σκοποί στο Τείχος ασχολούνταν με ενδεχόμενες παραβιάσεις του Τείχους από την πλευρά των Δυτικών, ωστόσο οι εντολές που είχαν ήταν να είναι απείρως αυστηρότεροι ενάντια σε όσους προσπαθούσαν να δραπετεύσουν προς τη Δύση.
Από το 1961 μέχρι το 1989, όταν τα σύνορα άνοιξαν, 86 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην προσπάθεια να διαφύγουν, με πρώτο έναν 24χρονο ονόματι Γκύντερ Λίτφιν, ο οποίος βρήκε το θάνατο κοντά στο σταθμό της Φρίντριχ Στράσε στις 24 Αυγούστου 1961, 13 ημέρες μετά την ανέγερση του Τείχους.
Τα συμβάντα πολλά, αιματηρά, σχεδόν φρικιαστικά. Ποιος άνθρωπος θα είχε την ψυχή να πυροβολήσει τουλάχιστον 40 φορές και να σκοτώσει δύο παιδιά ηλικίας 10 και 13 ετών; Κι όμως, τα δύο αυτά παιδιά βρήκαν το θάνατο με τον τραγικό αυτό τρόπο, προσπαθώντας να περάσουν στη Δύση το 1966. Η τελευταία απώλεια κατεγράφη στις 6 Φεβρουαρίου 1989, όταν ο Κρις Γκεφρόυ πέθανε από αιμορραγία. Ήταν μόλις 21 ετών.
Συνολικά πάνω από 70.000 επίδοξοι (ή ύποπτοι) φυγάδες κατηγορήθηκαν για «εγκατάλειψη της χώρας», αδίκημα που επέσειε μέχρι και οκταετή κάθειρξη. Τουλάχιστον πέντε χρόνια φυλακή περίμενε τους ένοπλους φυγάδες, εκείνους που κατέστρεφαν συνοριακές εγκαταστάσεις, αλλά και εκείνους που επιχειρούσαν να διαφύγουν, ενώ υπηρετούσαν είτε στο Στρατό είτε σε ευαίσθητες θέσεις της Δημόσιας Διοίκησης. Ακόμη και ισόβια κάθειρξη περίμενε εκείνους που βοηθούσαν άλλους να «δραπετεύσουν».
Διάλυση του Δόγματος Μπρέζνιεφ - αντίστροφη μέτρηση
Η άνοδος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης το 1985 σηματοδότησε τις προσπάθειες αφ’ ενός φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος στο Ανατολικό Μπλοκ και αφ’ ετέρου προσέγγισης μεταξύ Ανατολής και Δύσης, προκειμένου να λήξει ο Ψυχρός Πόλεμος.
Ακρογωνιαίος λίθος στην πολιτική μεταρρυθμίσεων της Σοβιετικής Ένωσης ως ηγέτιδας του Συμφώνου της Βαρσοβίας υπήρξε η κατάργηση του από το 1968 ισχύοντος Δόγματος Μπρέζνιεφ. Η Σοβιετική Ένωση έδωσε την ελευθερία στις χώρες του Συμφώνου να ακολουθήσουν ανεξάρτητη εσωτερική και διεθνή πολιτική και αυτές σε άμεση αντίδραση άνοιξαν τα σύνορά τους προς τη Δύση.
Το λαϊκό αίτημα των Ανατολικογερμανών για φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στην κατεύθυνση της κατάργησης του Δόγματος Μπρέζνιεφ δεν έβρισκε σύμφωνο τον ηγέτη της χώρας Έριχ Χόνεκερ. Παρ’ όλα αυτά, το κύμα φυγής άρχισε και πάλι να εντείνεται, αφού πλέον οι κάτοικοι της DDR μπορούσαν να διαφύγουν στη Δύση μέσω των όμορων «φιλελευθεροποιημένων» χωρών του ανατολικού μπλοκ.
Κάτω από την απειλή αποσταθεροποίησης της χώρας, το SED αποφασίζει να εξαγγείλει - όχι χωρίς κάποιες αοριστίες - μέτρα εκδημοκρατισμού του καθεστώτος, αντικαθιστώντας, παράλληλα, τον γηραιό Χόνεκερ (ήταν τότε 77 ετών) με τον Έγκον Κρεντς στις 18 Οκτωβρίου 1989.
«Tear down this wall!»
Δύο χρόνια πριν, στις 12 Ιουνίου 1987, ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν κάνει το μεγάλο βήμα. Επισκεπτόμενος το Βερολίνο, επιλέγει να μιλήσει μπροστά στην Πύλη του Βρανδεμβούργου, σήμα κατατεθέν της γερμανικής πόλης, αλλά και του διχασμού της. Μπορεί να μη δήλωσε «Βερολινέζος», όπως είχε κάνει ο Τζον Φ. Κένεντι ακριβώς 24 χρόνια πριν, τον Ιούνιο του 1963 («Ich bin ein Berliner»), ωστόσο δεν δίστασε να υπερθεματίσει.
Απευθυνόμενος ο Ρίγκαν στον Σοβιετικό ηγέτη και ενώπιον εκατοντάδων χιλιάδων κόσμου, καλεί ευθέως τον Γκορμπατσόφ να γκρεμίσει το Τείχος και ουσιαστικά να τελειώσει τον Ψυχρό Πόλεμο που μόνο κακό έκανε στην ανθρωπότητα με τις συνεχείς απειλές του. Συγκεκριμένα, ο Ρίγκαν είπε τα εξής:
«Ακούμε πολλά από τη Μόσχα περί μιας νέας πολιτικής μεταρρυθμίσεων και διαφάνειας. Κάποιοι πολιτικοί κρατούμενοι απελευθερώθηκαν. Πλέον δεν υπάρχουν παρεμβολές πάνω στο σήμα συγκεκριμένων ξένων ειδησεογραφικών καναλιών. Οικονομικές επιχειρήσεις έχουν πλέον την άδεια για να λειτουργήσουν με μεγαλύτερη ελευθερία από τον κρατικό έλεγχο.
Είναι αυτή η αρχή θεμελιωδών αλλαγών στο σοβιετικό κράτος; Ή είναι χειρονομίες που έχουν ως σκοπό να εγείρουν στη Δύση φρούδες ελπίδες ή να δυναμώσουν το σοβιετικό σύστημα χωρίς να το αλλάξουν; Χαιρετίζουμε την αλλαγή και τη διαφάνεια. Γιατί πιστεύουμε ότι η ελευθερία και η ασφάλεια συμπορεύονται, ότι η πρόοδος της ανθρώπινης ελευθερίας μπορεί μοναχά να δυναμώσει το σκοπό της παγκόσμιας ειρήνης. Υπάρχει μια χειρονομία που οι Σοβιετικοί μπορούν να κάνουν, η οποία θα αποτελέσει πρόδηλο σημάδι δραματικής προόδου στο σκοπό της ελευθερίας και της ειρήνης.
Γενικέ Γραμματέα Γκορμπατσόφ, αν επιδιώκετε την ειρήνη, αν επιδιώκετε την ευημερία για τη Σοβιετική Ένωση και την Ανατολική Ευρώπη, αν επιδιώκετε τη φιλελευθεροποίηση: Ελάτε εδώ, σε αυτήν εδώ την Πύλη! Κύριε Γκορμπατσόφ, ανοίξτε την Πύλη! Κύριε Γκορμπατσόφ, γκρεμίστε αυτό εδώ το Τείχος!».
Η θάλασσα των ζητωκραυγών στην αποστροφή αυτή του Αμερικανού προέδρου ήταν αντιπροσωπευτική για το τι επιθυμούσαν οι Γερμανοί. Οι κάτοικοι της Ανατολικής Γερμανίας δεν ήθελαν να φύγουν από τη χώρα τους. Δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για τα θέλγητρα της Δύσης. Το μόνο που ήθελαν ήταν η πατρίδα τους να είναι ενωμένη, να μην υπάρχουν δύο με αλληλοεχθρικά αισθήματα Γερμανίες δίπλα δίπλα, αλλά να υπάρχει μία ενιαία Γερμανία. Φαίνεται πως η ώρα της ένωσης πλησίαζε.
9 Νοεμβρίου 1989: η «γκάφα» που άλλαξε τον κόσμο
Η μόνη απάντηση που είχε η νέα ηγεσία της DDR στη λαϊκή δυσαρέσκεια ήταν ένας ταξιδιωτικός νόμος που δημοσιεύθηκε στις 6 Νοεμβρίου και έκανε τα πράγματα ακόμη χειρότερα, την ώρα που οι δυνάμεις καταστολής αδυνατούσαν να αντιμετωπίσουν τα κύματα διαδηλώσεων τόσο στο Ανατολικό Βερολίνο όσο και στις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις της Ανατολικής Γερμανίας, στη Δρέσδη, τη Λειψία, την Ιένα και αλλού. Προκειμένου να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο, οι Αρχές αποφάσισαν μια τροποποίηση στο νόμο που επέτρεπε τόσο η μόνιμη μετεγκατάσταση όσο και τα ιδιωτικά ταξίδια να γίνονται με ειδική άδεια, για την απόκτηση της οποίας, όμως χρειάζεται μόνο μια αίτηση, χωρίς διατυπώσεις.
Τα συναρμόδια υπουργεία είχαν σοβαρές αντιρρήσεις για την τροποποίηση του νόμου, ωστόσο κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, ο νόμος φθάνει στα χέρια του Έγκον Κρεντς. Ο ηγέτης της χώρας δεν δίνει σημασία και προωθεί το νόμο μαζί με ένα δελτίο Τύπου στον Γκύντερ Σαμπόβσκι, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του SED, ο οποίος ετοιμαζόταν να δώσει συνέντευξη Τύπου σε Ανατολικογερμανούς και ξένους Δημοσιογράφους. Η συνέντευξη ξεκινά στις 18:00 της 9ης Νοεμβρίου και μεταδίδεται τηλεοπτικά. Προς το τέλος της, ο Σαμπόβσκι διαβάζει σαν απλό δελτίο Τύπου τη νέα ταξιδιωτική ρύθμιση βάσει της οποίας:
«Αιτήσεις για σύντομα ιδιωτικά ταξίδια προς το εξωτερικό μπορούν να κατατίθενται χωρίς την επίκληση προϋποθέσεων (λόγοι ταξιδιού, συγγενικές σχέσεις). Οι άδειες θα δίνονται με σύντομες διαδικασίες. Στις υπεύθυνες υπηρεσίες δημοτολογίων και έκδοσης διαβατηρίων της DDR έχει δοθεί εντολή να εκδίδουν βίζες άμεσα, χωρίς πια να απαιτούνται οι ισχύουσες προϋποθέσεις για μόνιμο εκπατρισμό. Η μόνιμη έξοδος από τη χώρα μπορεί να πραγματοποιείται από οποιοδήποτε μεθοριακό σημείο διέλευσης προς την BRD».
Από τη στιγμή που τα σύντομα ιδιωτικά ταξίδια και ο μόνιμος εκπατρισμός εξισώνονται, γίνεται αντιληπτό ότι η ρύθμιση ήταν πρόχειρη, ασαφής και πολύ… φιλελεύθερη για τα μέχρι τότε δεδομένα. Ο Ρικάρντο Έρμαν του ιταλικού πρακτορείου ειδήσεων ANSA ερωτά:
«Πότε τίθεται σε εφαρμογή αυτή η ρύθμιση;»
Αμήχανος και χωρίς ενημέρωση ο Σαμπόβσκι ανατρέχει με αμηχανία στις σημειώσεις του και αρκείται να ψελλίσει (ίσως συνειδητοποιώντας στιγμιαία το διακύβευμα) με αμηχανία:
«Αυτή η ρύθμιση τίθεται σε εφαρμογή… απ’ όσο γνωρίζω… αμέσως, χωρίς καθυστέρηση».
«Wir alle sind Berliner»
(= «Είμαστε όλοι Βερολινέζοι»)
Η μετάδοση της συνέντευξης, μετά το αρχικό μούδιασμα, έβγαλε τους κατοίκους του Ανατολικού Βερολίνου στους δρόμους. Με βήμα σταθερό όλοι κινήθηκαν προς τους συνοριακούς σταθμούς, όπου οι έκπληκτοι συνοριοφύλακες δεν ήξεραν τι να κάνουν. Όμως ο κόσμος δεν έφευγε, συνεχώς πύκνωνε, με κίνδυνο να ορμήξει προς το πέρασμα και να λυντσάρει τη φρουρά.
Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, το προσωπικό του σταθμού στη Μπορνχόλμερ Στράσε κάνει την αρχή: ανοίγει το πέρασμα, για να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα φυλάκια. Την ίδια ώρα, το Κοινοβούλιο στη Βόννη διακόπτει τη συνεδρίασή του και το Σώμα τραγουδά αυθόρμητα τον γερμανικό Εθνικό Ύμνο που υμνεί την «ενότητα, δικαιοσύνη και ελευθερία στη γερμανική πατρώα γη».
Μέχρι το πρωί της άλλης ημέρας, δεν πρέπει να υπήρχε Ανατολικοβερολινέζος που να μην είχε κάνει τη βόλτα του προς την (μέχρι τότε απρόσιτη) δυτική μεριά της πόλης. 20 χρόνια μετά, το Βερολίνο ήταν και πάλι ενιαίο, το Τείχος είχε πέσει.
Η κατάρρευση του Τείχους ήταν το πρώτο ντόμινο σε μια σειρά εξελίξεων που άλλαξαν την πορεία της ευρωπαϊκής ιστορίας.
Στις 3 Οκτωβρίου 1990 η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας ενσωματώθηκε με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, τερματίζοντας και επίσημα αυτό που οι ιστορικοί αποκαλούν «Γερμανικό Ζήτημα».
Ο υπαρκτός σοσιαλισμός έδωσε στη συνέχεια τη θέση του σε δημοκρατίες αστικού τύπου, ενώ το πραξικόπημα του 1991 στη Σοβιετική Ένωση και η ανεξαρτητοποίηση των Σοβιετικών Δημοκρατιών ήρθαν ως επιστέγασμα των όλων εξελίξεων. Ο εμφύλιος πόλεμος και ο σταδιακός διαμελισμός της Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας θα ήταν η επόμενη εξέλιξη.
www.ant1online.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου